چکیده: فرسایش آبی خاک یک پدیده طبیعی است که امروزه تحت تاثیر فعالیت های انسانی، همانند تبدیل غیرمنطقی زمین و تخریب پوشش گیاهی، به یکی از مهم ترین تهدیدات محیط زیستی در جهان تبدیل شده است. هدف پژوهش حاضر مدل سازی توزیع مکانی فرسایش آبی خاک در حوضه آبخیز قره سو و بررسی اثر کاربری سرزمین و شیب بر میزان فرسایش و اولویت بندی لکه های احیای سرزمین بوده است. برای اولویت بندی نیز مهم ترین لکه ها از لحاظ حساسیت به فرسایش و تاثیر معیارهای سرزمین برآن شناسایی شدند. مدلسازی فرسایش توسط معادله جهانی هدررفت خاک اصلاح شده (RUSLE) و به کمک فنون GIS صورت گرفت. نتایج نشان داد میانگین فرسایش در حوضه آبخیز حدود 19 تن در هکتار در سال است. مناطق با فرسایش کم، متوسط و شدید به ترتیب 62، 26 و 12 درصد منطقه را تشکیل می دهند. بررسی اثر کاربری سرزمین و شیب اهمیت اثر متقابل این دوعامل در افزایش میزان فرسایش خاک به خصوص در زمین های کشاورزی با شیب های زیاد را نشان می دهد. برای اولویت بندی از روش تناسب ناحیه ای سرزمین استفاده شد و 15 لکه دارای بیشترین حساسیت به فرسایش شناسایی گردید. نتایج این پژوهش مکان و اولویت انجام اقدامات جبرانی از قبیل تراس بندی، بانکت، احیاء و استقرار پوشش گیاهی و انجام طرح های آمایش سرزمین جهت کاهش فرسایش و جلوگیری از اثرات سوء آن بر محیط زیست و اقتصاد منطقه را نشان می دهد.
کلیدواژه ها: فرسایش خاک، مدل RUSLE، کاربری سرزمین، شیب، حوضه آبخیز قره سو